Algemeen

• Het weerstandsvermogen is de mate waarin financiële risico’s kunnen worden opgevangen zonder dat dit gevolgen heeft voor bestaand beleid. Het weerstandsvermogen is onder te verdelen in een incidenteel weerstandsvermogen voor het opvangen meer eenmalige risico’s en een structureel weerstandsvermogen voor het opvangen van meerjarige risico’s.  

Het weerstandsvermogen kan worden uitgedrukt als de verhouding tussen:

1. De weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken;
2. Alle risico’s waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie.

• In de nota van uitgangspunten is aangegeven dat gestreefd wordt naar een ratio van 1,5. Er is nog geen beleid gemaakt hoe hier naar toe te groeien.

Incidenteel weerstandsvermogen

De incidentele weerstandscapaciteit bestaat uit die reserves waar nog geen verplichting op rust of  waarvan de besteding nog kan worden gewijzigd. Daarnaast wordt rekening gehouden met stille reserves. In de begroting 2019 wordt rekening gehouden met de stille reserve die aanwezig is op gronden en gebouwen waarover de gemeente beschikt. De stille reserve waarmee gerekend wordt is per september 2019 4,5 miljoen euro.

Ratio incidenteel weerstandsvermogen
Op basis van de beschikbare en de benodigde incidentele weerstandscapaciteit kan het weerstandsvermogen worden bepaald. De incidentele risico’s afgezet tegen de beschikbare incidentele capaciteit geeft een ratio van afgerond 1,0. (voldoende, streefwaarde is 1.5).
Totale beschikbare reserves (incl. stille reserves) die ingezet

kunnen worden voor het opvangen van risico’s                           8.413       
_______________________________________________________ = ratio weerstandsvermogen = 1.06  
Totale incidentele risico’s                         7.953
(bedragen x € 1.000)

De ratio geeft aan dat we op de gestelde ratio van 1,0 uitkomen. De gemeente heeft hiermee  precies voldoende vermogen beschikbaar voor het opvangen van de risico's.

Bij de begroting 2019 was de ratio ook 1,0. Hoewel de ratio gelijk is gebleven zijn de risico's wel afgenomen maar de beschikbare vrij in te zetten reserves of delen van reserves, ook.
In de jaarrekening 2018 was de ratio 1.23. Het verschil tussen de ratio van de begroting 2020 en de jaarrekening 2018 (1.23 vs 1.0) is veroorzaakt door een terugloop in de vrijbesteedbare reserves en een lagere inschatting van de risico's.

Structureel weerstandsvermogen

De structurele weerstandscapaciteit bestaat uit de onbenutte belastingcapaciteit en de post onvoorzien. Voor de onbenutte ozb-capaciteit gaan wij uit van het verschil tussen het artikel-12-norm-tarief en het laatst vastgestelde tarief.

Wanneer in 2020 het artikel-12-norm-tarief in Schagen was geheven, had dit een extra opbrengst opgeleverd van € 3,25 miljoen. Dit is dus ruim voldoende om de structurele risico’s van € 1.110.000 op te vangen. Daarnaast is er nog onbenutte belastingcapaciteit in de vorm van onder andere, de toeristenbelasting, forensenbelasting, precariobelasting, hondenbelasting, en de reclamebelasting. In geval van nood kan dit aangesproken worden. Daarnaast kan ook de post voor onvoorziene uitgaven hiervoor ingezet worden.

Beschikbare belastingcapaciteit      3.250
________________________________    _____ = 3.0

Structurele risico’s                       1.110  

De beschikbare belastingcapaciteit is ruim voldoende om structurele risico's op te vangen.

Naar aanleiding van het rapport van de Adviescommissie Vernieuwing van de begroting en verantwoording van gemeenten zijn gemeenten verplicht om met ingang van 2016 financiële kengetallen in deze paragraaf in de begroting op te nemen. De aanleiding van het rapport was de wens om de kaderstellende en controlerende rol van de raad  te versterken. Het gebruik van kengetallen is om de financiële positie van gemeenten weer te geven en te kunnen vergelijken.

Hieronder wordt een toelichting gegeven op de gegevens van bovenstaande tabel.

Netto schuldquote
De netto schuldquote geeft inzicht in het niveau van de schuldenlast van de gemeente ten opzichte van de eigen middelen. Het geeft een indicatie in welke mate de rentelasten en aflossingen op de exploitatie drukken. Een percentage tot 100% is als voldoende aan te merken. Het percentage voor 2020 ligt beduidend lager en is hiermee ruim voldoende.

De solvabiliteitsratio
De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan zijn financiële verplichtingen te voldoen. Een percentage van rond de 50% is voldoende. Het percentage waar wij op uitkomen is derhalve onvoldoende. Dit is niet erg, zolang de exploitatie sluitend is en er  budget is om de rente en aflossingen op vreemd vermogen te voldoen.

Structurele exploitatieruimte
Het financiële kengetal structurele exploitatieruimte geeft aan hoe groot de structurele vrij ruimte binnen de vastgestelde begroting is. Daarnaast geeft dit kengetal ook aan of de gemeente in staat is om de structurele tegenvallers op te vangen dan wel of er nog ruimte is voor  nieuw beleid. Een structureel ratio rond de 0,% (van Algemene uitkering en belasting capaciteit) geeft een acceptabel risico.

Kengetal grondexploitatie
Het financiële kengetal grondexploitatie geeft aan hoe groot de grondpositie (boekwaarde) is ten opzichte van de jaarlijkse baten. Een norm bepalen voor dit kengetal is lastig. De boekwaarde van de gronden in bezit zegt namelijk nog niets over de relatie tussen de vraag en aanbod van woningbouw dan wel m2-bedrijventerrein. Maatwerk is hiervoor van toepassing, dat wil onder andere zeggen; hoeveel woningen of m2-bedrijventerrein zijn gepland, het type en op welke plek. Daarnaast is het van wezenlijk belang wat de te verwachte vraag zal zijn. Dit vergt meer onderzoek dan naar voren komt uit het genoemde kengetal. De boekwaarde van de gronden geeft wel weer of een gemeente veel middelen heeft gestopt in haar grondexploitatie. Dit geld dient namelijk ook nog terugverdiend te worden. Om vorengenoemde redenen is geen norm verbonden aan het kengetal grondexploitatie.

Belastingcapaciteit
De belastingcapaciteit geeft inzicht hoe de belastingdruk in de gemeenten zich verhoudt ten opzichte van het landelijk gemiddelde. Een percentage van 100% wil zeggen dat we op het landelijk gemiddelde zitten.  De belastingdruk binnen de gemeente Schagen is dus hoger dan het landelijk gemiddelde. Overigens is in de tabel voor het jaar 2020 uitgegaan van de tarieven 2019 omdat de tarieven 2020 nog niet beschikbaar zijn.