ALGEMEEN

In de openbare ruimte verstaan wij onder kapitaalgoederen wegen, wandel- en fietspaden, groen, bomen, speelvoorzieningen, riolering, oppervlaktewater, straatmeubilair, verlichting en strand. De kwaliteit van de kapitaalgoederen is van directe invloed op hoe trots onze inwoners zijn op hun gemeente. Maar ook op de veiligheid van de gebruikers
en voor de leefbaarheid, beleving, aanzien en de uitstraling van onze gemeente.

Het in stand houden van de kapitaalgoederen verdelen wij onder in:

• onderhoud (het op niveau houden voor dagelijks gebruik);
• beheer (het op niveau houden opdat de te verwachten levensduur wordt gehaald);
• vervanging (indien de huidige kwaliteit of situatie niet meer voldoet).

De raad heeft in 2016 het Integraal Beleidsplan Openbaar Gebied vastgesteld met gewenst kwaliteitsniveau en financiële paragraaf. Om een zo laag mogelijke claim te doen op de beperkte beschikbare financiële middelen is ‘sober en doelmatig’ het uitgangspunt. Prioriteit is het op niveau brengen van alle disciplines in de openbare ruimte. Voor de korte termijn laten wij kapitaalgoederen in een staat boven 'sober en doelmatig' in beeldkwaliteitsniveau terugvallen. De financiële middelen die wij niet aan deze kapitaalgoederen besteden zetten wij in op kapitaalgoederen die niet aan het gewenste beeldkwaliteitsniveau voldoen. De disciplines afval, begraafplaatsen en riolering hebben aparte financiële stromen. Voor afval en riolering worden de kosten op basis van kostendekkendheid en de te behalen beleidsdoelen bepaald. Voor begraafplaatsrechten is een volledige kostendekkendheid niet reëel.

Per 2020 willen we de ingroei naar het gewenste en noodzakelijke onderhoudsbudget met een bedrag van € 150.000 versnellen tot een jaarlijks bijdrage van € 450.000. Volgens dit nieuwe ingroeimodel is daarmee het budget eerder op het benodigde niveau. Daarnaast wordt de doelstelling én inspanning nagestreefd om middels ombuigingen bij zogenaamde ‘ bijzondere beheerafspraken‘, slim en efficiënt werken, innovaties, schaalvergroting en aanbestedingsvoordelen het benodigde gemiddelde onderhoudsbudget terug te brengen naar € 11.500.000 per jaar (op basis van het vastgestelde areaal van 2019). De ontwikkelingen binnen het project Basis op Orde moniteren we doorlopend en evalueren we jaarlijks. Daarmee kunnen we op tijd rekening houden met ontwikkelingen en bijsturen.

Op grond van het actuele Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) moeten investeringen in het openbaar gebied geactiveerd worden (lees: zichtbaar zijn op de balans). Dit staat haaks op ons uitgangspunt van zuiver begroten. Investeringen in het openbaar gebied zijn niet verhandelbaar en vormen dus geen vermogen van de gemeente. In overeenstemming met het BBV gaan we met de investeringen in het openbaar gebied als volgt om: de investering wordt geactiveerd en afgeschreven over de periode van de verwachte levensduur. Tegelijkertijd wordt een reserve gevormd van gelijke omvang waar gedurende de levensduur de afschrijvingslasten mee worden gedekt. Hierdoor schuiven we de lasten niet door naar de toekomst en voorkomen we dat op termijn een belangrijk deel van het budget opgaat aan rentelasten.

WEGEN, VERKEER EN VERVOER

Van de circa 3,2 miljoen m2 verharding bestaat circa 1,4 miljoen m2 uit asfaltverharding en circa 1,8 miljoen m2 uit elementenverharding. Daarnaast beheert het hoogheemraadschap nog een groot aantal wegen in ons buitengebied. Zij willen dit areaal op termijn aan de gemeente overdragen. Gemeente wil hier niet zonder meer toe overgaan. In 2020 verwachten wij een businesscase te kunnen voorleggen waarop besluitvorming over de definitieve wegenoverdracht van HHNK naar gemeente kan plaatsvinden.

Wij willen de openbare ruimte meer klimaatadaptief en toekomstbestendig maken. In ontwerpen van nieuwe projecten moeten wij rekening houden met het voorkomen van hittestress, wateroverlast en het verzorgen van meer waterinfiltratie in de bodem. Bij deze ontwerpen nemen wij ook de overige eisen en wensen mee die aan de openbare ruimte gesteld worden.

De keuze ‘sober en doelmatig’ van het Integraal beleidsplan Openbaar Gebied betekent dat we de wegen grotendeels op CROW C-niveau in stand houden. Voor de toeristische centra van Schagen, Callantsoog en Petten doen we dit op een iets hoger CROW B-niveau. Op dit moment zitten de wegen gemiddeld nog op B-niveau.

De burgertevredenheid kan naar verwachting stabiel blijven als het dagelijks onderhoud van de openbare ruimte (zwerfvuil, onkruidbestrijding) goed blijft en er een stijgende lijn komt in het verbeteren van de openbare ruimte.

OPENBARE VERLICHTING, NUTSVOORZIENINGEN EN AFVALINZAMELING

Openbare verlichting
Goede openbare verlichting geeft sfeer, een gevoel van sociale veiligheid en vergroot de verkeersveiligheid. Het is daarom van belang dat wij de openbare verlichting goed op orde hebben. De meeste lichtmasten staan binnen de bebouwde kom. Ze worden gevoed via ongeveer 200 km kabel en 175 stuks voedingspunten. Recent zijn alle verouderde, niet energiezuinige verlichting vervangen voor moderne LED armaturen.  Wij hebben sindsdien lagere kosten voor energie en storingsherstel. De CO2-uitstoot en het energieverbruik is gedaald.

Laadpalen
Het aantal voertuigen met geheel of gedeeltelijke elektrische aandrijving neemt toe.  Gemeente Schagen is aangesloten bij MRA Elektrisch, die ons ontzorgt in het faciliteren van de aanleg van laadpalen. Inwoners die niet op eigen terrein kunnen parkeren, kunnen een laadpaal bij de gemeente aanvragen. Hiermee stellen we iedereen die dat wil en kan in staat om elektrisch te rijden. De elektrische energie is 100% groen.

Energie
Ook in 2020 betrekken wij energie (elektriciteit en gas) van HVC via een inbestedingsconstructie. Het betreft 100% groene energie. Hiermee hebben we een betrouwbare partner gevonden met de juiste focus op verduurzamen.

Afvalinzameling
Binnen de gemeente zijn er feitelijk 3 afvalstromen te onderscheiden namelijk;

1. Bedrijfsmatig afval (inzameling door private afvalbedrijven);
2. Huishoudelijk afval (inzameling in opdracht van gemeente via HVC);
3. Zwerfafval (inzameling door buitendienst gemeente Schagen).

De gemeentelijke onderhoudsdienst en Noorderkwartier zamelen het zwerfafval in. Zoals bij afvalbakken op straat, strand, recreatie- en winkelgebieden en de grote afvalboeien op de strandopgangen aan de kust.

Het huishoudelijk afval wordt door HVC ingezameld. HVC is overeenkomstig de hernieuwde dienstverleningsovereenkomst verantwoordelijk voor het gehele pakket van afvalinzameling. Dit omvat het onderhoud en beheer van alle inzamelmiddelen, afvalverwerking en vermarkting. Hierbij is meer focus gekomen voor hergebruik en de circulaire economie. Afval is inmiddels geen afval meer, maar waardevolle grondstof. In 't Zand wordt voorjaar 2020 de nieuwe afvalinzameling ingevoerd. Verderop in het jaar zullen gemeente en HVC verdere maatregelen onderzoeken en desgewenst implementeren om de mate van restafval te verminderen en het hergebruik te bevorderen. De raad zal hiertoe in 2020 een afval- en recycleplan vaststellen.

Ontwikkeling afvalstoffenheffing
De kosten van de inzameling van huishoudelijk- en zwerfafval en overige straatreiniging (zoals veegmachine) worden jaarlijks verrekend in de afvalstoffenheffing. Verhoudingsgewijs wordt de afvalstoffenheffing voor 75% bepaald door het DVO-tarief van HVC en voor 25% door eigen toerekenbare kosten voor afvalinzameling en verwerking. De toename van de kosten van zwerfafvalinzameling en de vernieuwing van de DVO heeft een kostenverhogend effect op de afvalstoffenheffing. De afvalstoffenheffing zal aankomende jaren stijgen, maar zal steeds tot de laagste van de regio blijven behoren.  

Ontwikkeling grondstoffenmarkt
De afzet van de waardevolle grondstoffen zoals: oudpapier, glas, textiel en plastics hebben (mits met goede kwaliteit aangeboden) een kostenverlagend effect op de afvalstoffenheffing. De grondstoffenmarkt staat sinds 2017 echter onder druk omdat steeds meer overheden, gemeenten en bedrijven hun afval scheiden (in plaats van verbranden) en aanbieden als grondstof. De keerzijde van het succes. Hierdoor staan de afzetprijzen onder druk en wordt aan de poort strenger gecontroleerd op de aangeboden kwaliteit. Afkeur(kosten) en lagere afzetprijzen zijn van toepassing. Deze autonome (inter)nationale ontwikkelingen leiden tot hogere kosten, lagere afzetprijzen en derhalve tot een hogere gemeentelijke afvalstoffenheffing.

GROEN, SPEELVOORZIENINGEN EN SPORTVELDEN

Groen
Openbaar groen draagt bij aan ons welzijn. We voelen ons prettiger in een groene omgeving. Groen is een belangrijk middel voor klimaatadaptatie. Omdat groen water langer vasthoudt raakt het riool niet overbelast bij stortbuien. De koelende werking van bomen, struiken en planten door verdamping via bladeren, schaduwwerking en het absorberen van warmte is zeer waardevol.

We houden het groen op het niveau dat is vastgelegd in het Integraal beleidsplan Openbaar Gebied en dat passend is voor de omgeving. Hiervoor renoveren we ieder jaar een aantal groenvakken. Bestaande bomen controleren we in verband met de wettelijke zorgplicht periodiek op veiligheid en eventuele gebreken. De resultante van deze inspecties geeft inzicht in de benodigde uit te voeren maatregelen om de bomen op de gewenste (veiligheids-) normen in stand te houden. In 2017 is het bomenbeleid geschreven en door de raad vastgesteld. Dit bomenbeleid geeft richting aan hoe we met bomen binnen de gemeente omgaan en wat we belangrijk vinden. Daarnaast zorgt het bomenbeleid voor deregulering en vermindering van de administratieve lasten.

Schagen vindt groen belangrijk en laat dit zien door bomen te planten. Binnen het programma ‘’Schagen groeit door’’ wordt met projecten inhoud gegeven aan de ambitie om bomen te planten.  Met een groenimpuls stimuleert het programma doelen op het gebied van economie, leefbaarheid, landschap, duurzaamheid en ecologie. Een mooi voorbeeld is het project ‘’Fruitbomen op schoolpleinen’’, waar groot enthousiasme voor is onder scholen.

Bestaande bomen controleren wij in verband met de wettelijke zorgplicht periodiek op veiligheid en eventuele gebreken. De resultaten van deze inspecties geeft inzicht in de benodigde uit te voeren maatregelen om de bomen duurzaam in stand te houden.

Speelvoorzieningen en sportvelden
Speel- en sportvoorzieningen vergroten de leefbaarheid binnen de gemeente Schagen en hebben een directe positieve invloed op het geluk en de gezondheid van de inwoners van Schagen. De speeltoestellen controleren we jaarlijks 4 keer op veiligheid in verband met de wettelijke aansprakelijkheid voor de gemeente. Inmiddels liggen we op schema met het vervangen van speeltoestellen en zijn ondergronden aangepast. Er zijn ongeveer 27 sportclubs/verenigingen binnen gemeente Schagen die gebruik maken van diverse sportvelden (gras, kunstgras, kunststof en asfalt). Dit zijn clubs gericht op de sporten voetbal, handbal, atletiek, rugby, schaatsen, honkbal en hockey.

WATER EN KUST

Oppervlaktewater en riolering
De gemeente heeft de zorg voor oppervlakte-, grond-, hemel- en afvalwater. Wij hebben gewerkt aan een vernieuwd rioleringsplan dat inspeelt op de toekomstige Omgevingswet. Dit hebben wij gezamenlijk gedaan met onze partners in de (afval)waterketen: de gemeenten Hollands Kroon, Den Helder, Texel en het hoogheemraadschap. Beheer en onderhoud worden in 2020 gecontinueerd.

Kunstwerken
Met kunstwerken bedoelen we de civieltechnische kunstwerken, zoals bruggen, duikers, kade- en keermuren. Ook ‘harde’ oeverbeschermingen en oeverconstructies rekenen we tot dit areaal. Die hebben een totale lengte van 35 kilometer. We onderhouden de beschoeiingen volgens beheerplan Kunstwerken (2019). In 2020 inventariseren we de technische staat van de beschoeiingen in gemeente Schagen. Op basis van de inventarisatie stellen we een vervangingsplan. De (overige) waterkanten zijn goed op niveau, zonder achterstallig onderhoud. We onderhouden de waterkanten volgens beheerplan Water (2019). We herstellen ingezakte waterkanten na meldingen van inwoners of onze toezichthouder van het maai- en schouwbestek.

Baggeren
Gemeente Schagen baggert volgens het baggerprogramma dat met HHNK is afgestemd. Het beschikbare budget is voldoende om de baggeropgave in 2020 uit te voeren. De overdracht van het beheer van de wegen bermen en wegsloten in het buitengebied van HHNK naar gemeente Schagen is in voorbereiding.In 2020 vindt overleg plaats met HHNK om een intentieovereenkomst op te stellen om de overdracht van het beheer van het stedelijk water te organiseren. Naar verwachting vindt de overdracht, onder voorbehoud van bestuurlijke goedkeuring, plaats per 1 januari 2021.

Strand
Gemeente Schagen is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van de strandopgangen. In 2018 zijn op de nauwe strandopgangen in Groote Keeten en Callantsoog semi-ondergrondse bedrijfsafvalcontainers geplaatst. De strandopgangen hebben daarmee een fraaiere aanblik gekregen.

Door de Raad van State is bij besluit van 11 september jl. het bestemmingsplan Kustzone Petten vernietigd. Daarmee is verdere vertraging in de aanleg van de nieuwe strandhuisjes en strandpaviljoen in Petten aan de orde. Inmiddels vindt overleg plaats met het stedenbouwkundig buro (Arcadis) om te komen tot reparatie van het bestemmingsplan. Daarnaast worden afspraken ingepland met de stakeholders in het gebied v.w.b. de strandbebouwing (de ondernemers, Hoogheemraadschap en Rijkswaterstaat) om hun over de vervolgstappen te informeren.

Havens
Binnen de gemeente Schagen hebben we de beschikking over twee havens, namelijk een industriehaven en een recreatiehaven. De industriehaven is een kleinschalige gemengde binnenhaven waar de havengerelateerde kernactiviteit bestaat uit grondstoffenoverslag door binnenvaartschepen. De periodieke baggerwerkzaamheden van de industriehaven zijn in ons baggerprogramma opgenomen. Enkele jaren geleden is de kadermuur aan de kant van de firma Spaansen vervangen. Op korte termijn zijn financiële risico's hiermee weggenomen. De huidige kwaliteit van deze industriehaven is conform ons beleidsuitgangspunt sober en doelmatig. De bestaande infrastructuur en de toegestane milieucategorie 5 biedt kansen om verder te specialiseren in de overslag van goederen met een hoge milieucategorie, bijvoorbeeld asfalt of grondstoffen voor de agrisector.

De recreatiehaven Schagen is in eigendom van de gemeente en wordt beheerd door de Stichting recreatiehaven. De stichting verzorgt de gehele exploitatie van de haven (verhuur en administratie vaste ligplaatsen en passantenplaatsen, aanstelling havenmeesters, netjes op orde houden haven, promotie etc. De stichting stelt jaarlijks een jaarverslag op. De recreatiehaven is de laatste jaren aanzienlijk opgeknapt (oude boten zijn d.m.v. handhaving verwijderd) en is er geïnvesteerd in het onderhoud en het uiterlijk van de recreatiehaven. Er is sprake van een kwalitatief hoog onderhoudsniveau. Hierdoor is het een visitekaartje voor de gemeente Schagen en heeft het een grote aantrekkingskracht op toerisme.

GEBOUWEN

De meerjaren onderhoudsplanning (MJOP) voor de gebouwen vindt zijn oorsprong in 2014. Alle gebouwen zijn toen na een 0-meting in de software van O-prognose gezet. De uitgaven voor het planmatige onderhoud worden overgenomen in de begroting.

Jaarlijks actualiseren we het MJOP. Actualiseren houdt hier in dat we bepaalde grotere onderhoudswerken nauwkeuriger in de tijd kunnen plannen, en sommige daarvan kunnen uitstellen of juist eerder gaan uitvoeren.
Zo houden wij een goed actueel beeld van de bouwkundige staat, de onderhoudsplanning en daarmee van de bruikbaarheid van de panden voor de bedoelde functie, nu en in de toekomst.

Voor gebouwen geldt in het algemeen dat we onderhoud uitvoeren op het niveau van conditie 3: (‘redelijke conditie, plaatselijk lichte veroudering, functievervulling van bouw- en installatie delen niet in gevaar’).

Op basis van de onderhoudsprognose doteren we jaarlijks een gelijk bedrag in reserve onderhoud gemeentelijke gebouwen.
De verduurzaming van de gebouwen hebben we uitgewerkt in de energieaudits die in 2016/2017 zijn gemaakt. De uitvoering van deze verduurzaming is gepland voor de jaren 2019, 2020 en 2021.
De uitgaven hiervoor hebben we in die planjaren verwerkt in het MJOP, en om die reden is de jaarlijkse dotatie aan de reserve verhoogd met € 50.000,-. Dit bedrag wordt structureel overgeheveld vanuit de exploitatie van de gebouwen en betekent dus geen verzwaring van de begroting.
Waar mogelijk passen we de maatregelen bij de gebouwen in op een natuurlijk moment (geen zonnepanelen op een oud dak, eerst dakbedekking vernieuwen).